İsa Çolaker Kişisel Web Sitesi Edebiyat ve deneme yazıları
Kibir , şeytanın ana özelliklerinden biridir . Kibirli insanın yaşamı da insansızdır .İnsansız bir yaşamın adı olan kibir ,modern zamanlarda narsizmle birlikte gelişmektedir.Kendini aşırı seven insanın tekebbürlü hali , kibir belasını ortaya çıkarır . Allahın birinci düşmanları arasında da , kibirli insan vardır . Toplumda refah yükselmesi ,modern insanın kibrini artırmıştır . Tekil insan yaşamları da, kibri ve bencilliği beraberinde getirmiştir . Yani insansız yaşamlar , biraz da tekçi insan yaşamından beslenir . Toplumsal beraberliği ve mütevazılığımızı artırırsak , kibrin de yenileceğini düşünüyorum .
Kibirli ve narsist insanın birincil özelliği , eleştiriye karşı öfkeli ve yenilgiye tahammülsüz olmasıdır . Kibirli insan , nadan insandır . Yani kibirli insan , biraz da hasis ve kıskançtır . Başkasında olan güzel özellikleri çekemez ve onun eksikliğinden dolayı , ezik bir kişiliğe sahiptir . Kibirli insanın müslümanlığı da eksik olur . Kibrin düşmanı Allah olduğunu göre , kibrin ilahi bir mesele olduğunu da söyleyebilirim . “Zâtında görür sûret-i noksan u kusûrun /Âyîne-i ahvâline her kim nazar eyler .” Her kim hareketlerinin aynasına baksa noksan ve kusurların kendinde olduğunu görür.Abbaszade Haşmet’in yandaki mısraları , kibirli insana birer öğüt gibidir . Kibirli insan , kendi sorumluluğunu görmez , suçu daima karşındakilere atar .Dolayısıyla kibrini de görmemiş olur .
Kibirli insan , değerlendirmelerinde de gerçeklerden uzaktır . Çünkü üstenci bir tavırdadır . Gerçekçi olmayan değerlendirmelerle , karşısındaki insanları baskı altına alırlar .Kibirli insanın yaşamlarındaki insansızlık biraz da burada gizlidir . Kibirli insanın yalnızlığı tam da burada ortaya çıkar. Ona dost gibi görünen insanlar ,aslında onun olmayan gücüne taparlar . Çünkü kibirlinin gücü balon gibidir . Güncel ve madde kökenlidir . Yani güç ve kariyerle sınırlı bir güçtür . Elinizdeki iktidar ve güç gittiği zaman , kibrinizle başbaşa kalırsınız .Kibirli insan ,eleştirisizliği de çok sever . Tahammülü olmayan kibirli adam , kendine yapılan eleştiriye karşı da saldırgandır . Sesli bir karşılıkla eleştiri bastırmaya çalışan çok kibirli adamlar gördüm.
Kibirli adam , empati ve diğerkamlık bilmez .Kibirli insanda var olan köksüz gurur, onu oldukça yanlış egolara yöneltir . Kibir , tam bir ağır gurur içerir . Kibirdeki gurur , itibar içermez . Köksüz bir egodur . Bu kadar bencilliği müslümanlığımız da kaldırmaz .Ağır gururun ilacı , mütevazı bir yaşamdır . Haysiyetle kibir bir arada olmaz . Biz haysiyeti ve onuru seçelim . Kibir bizden uzak olsun .Kibre kibir de sadakadır derler . Kibirli insana karşı bir ddirencimiz de olsun . Ne diyor Bağdatlı Ruhi :” Bu alem-i fanide ne mir ü ne gedayız, A’lalara a’lalanuruz pest ile pestuz ” Bu fani dünyada ne beyefendi , ne de dilenciyiz .Büyüklenene büyüklenir, mütevazi ile mütevazi oluruz.Kibrin ilacı dizeler .Kibirli insanın kibrini görmezden gelirsek , o , toplumun potansiyel belasıdır .Bir gün şeytanın tayfası olur ve karşımıza firavun olarak çıkar .Tüm zalimlerde kalın bir kibir vardır .
Kibirli insan , hiç bir sorumluluk üstlenmez . Sadece kendi egosunu ve çıkarını düşünür . Onun için kendisinden başkası cehennemdir .Kapitalizm tam bir kibir düzenidir .Vicdanla kibir bir arada duramaz .Kibirli adamın vicdanı zayıftır .Ötekini kendine düşman gören ,kendinden başkasını sevemeyen , herşeyi kendinden bilen adam kibirli adamdır .Kerameti kendinden menkul olan kibirli insan , kendini dünyanın merkezi ve olmazsa olmaz bilir . Onun için Tanrı’nın özel intikamına muhatap olmuştur . Allah kibirli insanları bu dünyada cezalandırır .Fakat biz anlayamaya biliriz !Kibirli insan , her şeyi kendi çıkarları için kullandığında da , kendini yalnızlığa ve toplum dışılığa itmiş olur .
Kibirli insanı biraz tanımak için , onun çıkarlarına dokunmak yeterlidir . Kibirlinin zayıf halkası ekonomisidir . Güce tapan bir kibirli , en küçük maddi imtihanda kendini açık eder . Onun için kibirli arkadaşınızı , ekonomik imtihandan geçirin derim .Mevlana ne güzel söylemiş : “Gönül kapısı herkese açılır mı? İki laf eden adam sayılır mı? / Bakma insan oğlunun uyruğuna, / Tanıyamazsın basmadıkça kuyruğuna.” Mesele , inanın menfaatine ya da kuyruğuna basma meselesi .Tüm gerçeklik böyle.Güzel ve ince laflara değil , çıkarlara dayanıklı dostlara bakmak gerekir .İnsanlığını değil de , kibrini ve tekebbürünü artıranlara derim ki ;insan hatadan mamuldür ama , kibirli ve narsist olma lüksümüz yok.Hata insani ama , ondan dönmek de erdemdir . Azcık kibrimiz varsa , insanlık meselemiz var demektir . Kibir artık küresel bir saldırı aracı oldu . Tüm emperyallerin de kibirli bir devlet yapısı olduğunu düşünürseniz , bizim Anadolu’daki tabirle , adam gibi adam olmamızda yarar var .
Kibirli insanı yalnızlaştırmakta yarar görürüm .Yalnızlaşan kibirli adam ,biraz ehlileşebilir . Onu cemiyete katmak ve insanlaştırmaksa , toplumun izanına kalmıştır . Kibre çözüm bir Nabi beytiyle sonlandıralım :” Hûy-ı bed âdet-i bed meşreb-i bed / Eder erbâbını merdûd-ı ebed .” Kötü huy , kötü adet , kötü karekter insanı sonsuza dek dostlarından uzaklaştırır . Kibirlinin yalnızlığını ve şeytanlaşmasını önlemenin yolu , onu dostlarına yaklaştıracak mütevazı adam olmasıdır .
isa çolaker
